Büküm ile İlgili Teknik Terimler

K-Faktörü (K-Factor)

• Tanım: Malzemenin iç tarafında ve dış tarafında oluşan büküm etkisinin dengelenmesi için kullanılan bir orandır.
• Önemi: Bükme işleminde sacın gerilme ve sıkışma etkisini belirlemek için gereklidir.
• Ortalama Değer: Çoğu metal için 0.3 ile 0.5 arasında değişir.

Bükme Açısı (Bend Angle)

• Sacın büküldüğü açıyı ifade eder. Açının doğruluğu, büküm sonrası parça ölçülerinin hassasiyetini etkiler.

İç Radyus (Bend Radius)

• Bükme işleminden sonra, malzemenin iç tarafında oluşan eğrilik yarıçapıdır.
• Minimum iç radyus, genellikle sac kalınlığına eşit veya daha büyük olmalıdır.

Bükme Payı (Bend Allowance – BA)

• Malzemenin büküldüğünde aldığı gerçek uzunluğu belirten değerdir.
• Sac bükülürken dış yüzey gerilir, iç yüzey sıkışır ve toplam uzunluk değişir. Bunun hesaplanması gerekir.

Bükme Telafisi (Bend Deduction – BD)

• Büküm sonrası malzeme uzunluğundaki değişikliği gösteren değerdir.

 

Makine ve Kalıp Terimleri

Bükme Kalıbı (Bending Die)

• Sac levhanın şekillendirilmesini sağlayan üst ve alt takım bileşenleridir.

Üst Kalıp (Punch)

• Sacı aşağı doğru bastırarak bükme işlemini gerçekleştiren hareketli parçadır.

Alt Kalıp (V-Die)

• Sacın büküldüğü kanal veya oyuk yapıya sahip parçadır.

V Açıklığı (V-Opening)

• Alt kalıbın genişliği olup, genellikle sac kalınlığının 6 ile 10 katı olarak seçilir.

Springback (Geri Yaylanma)

• Büküm işleminden sonra malzemenin elastik özellikleri nedeniyle eski haline dönme eğilimidir.
• Önlenmesi için büküm açısına ilave açı eklenebilir veya uygun malzeme seçilmelidir.

Bükme Kuvveti (Bending Force)

• Sac levhayı bükmek için gerekli olan güçtür ve genellikle tonaj (Tons) cinsinden ifade edilir.

Mekanik Duraklama (Mechanical Stop)

• Hidrolik veya mekanik makinelerde, bükme derinliğini sabitleyen ayar mekanizmasıdır.

Makine Çalışma Prensipleri ile İlgili Terimler

Hidrolik Sistem (Hydraulic System)

• Basınçlı sıvılar kullanarak makinenin çalışmasını sağlayan sistemdir.
• Hidrolik preslerde, güçlü ve kontrollü bükümler yapmak için kullanılır.

Servo Motor (Servo Motor)

• CNC makinelerinde hassas hareket ve kontrol sağlayan, motorlu sistemdir.
• Daha yüksek hassasiyet ve tekrarlanabilirlik sunar.

CNC Kontrol Sistemi

• Bilgisayar tabanlı kontrol sistemleri sayesinde otomatik programlanabilir büküm işlemlerini gerçekleştirir.

Back Gauge (Arka Dayama)

• Sacın büküm sırasında doğru pozisyonda tutulmasını sağlayan mekanizmadır.
• CNC makinelerde otomatik olarak ayarlanabilir.

Hassasiyet (Precision)

• Makinenin istenilen ölçüde ve tekrarlanabilir şekilde büküm yapabilme kabiliyetidir.

Bükme Hızı (Bending Speed)

• Makinenin sacı bükme süresiyle ilgili bir değerdir ve üretim verimliliğini etkiler.

 

Malzeme ile İlgili Teknik Terimler

Akma Dayanımı (Yield Strength)

• Malzemenin kalıcı olarak şekil değiştirmeye başlamadan önce dayanabileceği maksimum gerilimdir.
• Genellikle MPa (Megapaskal) veya N/mm² olarak ölçülür.

Çekme Dayanımı (Tensile Strength)

• Malzemenin kopmadan önce dayanabileceği maksimum gerilimdir.

Sertlik (Hardness)

• Malzemenin çizilmeye ve deformasyona karşı direncidir.
• Brinell (HB), Rockwell (HR), Vickers (HV) gibi ölçeklerle ölçülür.

Sac Kalınlığı (Sheet Thickness)

• İşlenecek malzemenin kalınlığını belirten ölçü birimidir (mm veya inç).

Modülüs Elastisite (Modulus of Elasticity)

• Malzemenin elastikiyetini ölçen değerdir.
• Çelik için genellikle 200 GPa (Gigapaskal) civarındadır.